نام آزمایش

Free T۴

مخفف انگلیسی تست

FT۴

نام کامل تست

Free Thyroxine

نام فارسی تست

تیروکسین آزاد

روش انجام

ECLIA, RIA

لازم به ذکر است که روش رادیوایمونو اسی (RIA) روش مرجع در سنجش پانل تیروئید است و دقت آن بسیار بالاست.

آمادگی بیمار

* نیازی به ناشتایی نمی باشد.

** به بیمار تذکر دهید که  مصرف قرص های تیروئید را به مدت یک ماه قطع کند.

***  در صورتی که جهت سنجش Free T۴ از روش رادیو ایمنو اسی (RIA) استفاده می‏شود؛ بیمار نباید اخیراً اسکن ایزوتوپ انجام داده باشد.

نوع نمونه

S, PE, PH, PC

علت درخواست تست

  • بررسی عملکرد تیروئید در مبتلایان به اختلالات پروتئینمی موثر بر سطح T۴ کل
  • به منظور تشخیص عملکرد تیروئید و پایش درمانهای جایگزین  یا سرگوبگر
  • کمک به تشخیص اختلالات تیروئیدی در اطفال

 

 

توضیح راجع به تست

وقتی که مقدار هورمون تیروئیدی در جریان خون کاهش می یابد و یا بدن در معرض استرس های جسمی یا روحی قرار می گیرد؛ هیپوتالاموس هورمون مترشحه تیروتروپین (TRH) را آزاد می کند. TRH نیز قسمت قدامی هیپوفیز را وادار می کند تا هورمون محرک تیروئید (TSH) را آزاد می کند. TSH سپس باعث ساخت و آزاد سازی T۳ و T۴ از غده تیروئید می شود. بیشتر هورمونی که در تیروئید ساخته می شود؛ بیشتر بشکل T۴ است.سلولهای بدن T۴ را به T۳ که شکل فعال هورمون است؛ تبدیل می کنند.

T۴ در سرم به دو شکل وجود دارد: شکل آزاد (کمتر از ۵%) یا فعال هورمون و شکل متصل به پروتئین های پلاسما همچون گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG).

در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟

  • پر کاری تیروئیدی اولیه در شرایطی مانند بیماری گریوز، بیماری پلامر، آدنوم توکسیک تیروئید.( در این بیماریها با وجود تحریک نا کافیTSH، تولید  T۴ افزایش می یابد)
  • تیروئیدیت حاد ( تیروئید هاشیموتو)
  • پرکاری تیروئیدی مصنوعی (در افرادی که خودسرانه و بدون تجویز پزشک T۴ مصرف می نمایند.)
  • استروما اواری( بافت نابجای تیروئید در تخمدان یا هر کجای دیگر بدن که موجب تولید T۴ اضافی می گردد)

در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟

  • کم کاری تیروئیدی در شرایطی مانند کرتینیسم، برداشت غده با عمل جراحی، میگزدم.( در این بیماریها با وجود تحریک کافی TSH، تولید T۴ کاهش می یابد)
  • نارسایی هیپوفیز و نارسایی هیپوتالاموس
  • سوءتغذیه پروتئین
  • نارسایی کلیه
  • کمبود یُد
  • بیماری های غیر تیروئیدی ( نارسایی کلیه، بیماری کوشینگ، جراحی، سیروز، سرطان پیشرفته)

تداخلات دارویی  و آزمایشگاهی

هپارین، آسپرین، دانازول، پروپرانولول، تجویز تیروکسین دارویی (لووتیروکسین )،  مواد حاجب حاوی یُد، هالوفنات، متی مازول، یوپانوئیک اسید و ضد بارداری های خوراکی می توانند سطح FT۴ را افزایش دهند.

آمیودارون، استروئید های آنابولیک، آسپارژیناز، متادون، لیتیم، فنوباربیتال می توانند سطح FT۴ را کاهش دهند.

نکته ۱: تجویز اخیر رادیو ایزوتوپها در روش های رادیو ایمونو اسی (RIA) موجب نامعتبر شدن نتایج می گردد.

نکته ۲: در بعضی افراد که در معرض محیط های حیوانی قرار دارند( به عنوان مثال در درمانگاه حیوانات)، ممکن است دارای آنتی بادی ضد آنتی ژنهای حیوانات باشند. این آنتی بادیها ممکن است با آنتی بادیهای میکروزومال تیروئیدی واکنش متقاطع داشته باشند و منجر به نتایج نا معتبر گردند.

اطلاعات تکمیلی

۱- سطح آن در نوزادان در مقایسه با کودکان و بزرگسالان بالاتر است.

۲- سطح بالای آن نشانگر پرکاری تیروئیدی و کاهش آن نشاندهنده کم کاری تیروئیدی است.

۳- این آزمایش برای تعیین عملکرد تیروئید بویژه در هنگامی که بیمار بطور همزمان دچار مشکلات بالینی مؤثر بر سطح پروتئین های خون گشته است، استفاده می شود.  FT۴ احتمالاً شاخص بهتری برای عملکرد واقعی تیروئید است.

 

منابع

  1. Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
  2. Carl A. Burtis, David E. Bruns. Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics, 7th edition, 2015, Elsevier.
  3. ARUP Laboratories
  4. Mayo Medical Laboratories
  5. Lab Tests Online

۶- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .