نام آزمایش

Urine Sensitivity and Culture

مخفف انگلیسی تست

U/C

نام فارسی تست

کشت ادرار و حساسیت آنتی بیوتیکی

روش انجام

Aerobic culture

آمادگی بیمار

* ۵ روز قبل از انجام آزمایش از مصرف آنتی بیوتیک اجتناب گردد.

** دستور العمل نمونه گیری ادرار را در قسمت جهت آموزش بیماران مطالعه بفرمائید.

نوع نمونه

U(R)

علت درخواست تست

  • این آزمون به منظور تشخیص عفونت های مجاری ادراری (UTI) در بیماران مبتلا به دیس اوری، تکرر یا اضطرار در دفع ادرار مورد استفاده قرار می گیرد.
  • انجام این آزمایش به هنگامی که بیمار تبی با منشأ ناشناخته داشته و یا آنالیز ادرار وی نشانه احتمال عفونت می باشد؛ ضرورت می یابد.
  • پایش درمان با آنتی بیوتیک

توضیح راجع به تست

ادرار به طور معمول استریل است. با وجود اینکه تعدادی باکتری در میزراه (اورترا) بصورت فلور طبیعی موجود است؛ لیکن در غیاب عفونت، نباید در ادرار عفونت وجود داشته باشد.

وقتی در یک بیمار شک به عفونت مجاری ادراری (UTI) وجود داشته باشد؛ یک نمونه ادراری برای کشت و آزمون حساسیت درخواست می شود. این نمونه باید پیش از شروع درمان با آنتی بیوتیک گرفته شود.

عفونت های باکتریایی مثانه (سیستیت) و کلیه (پیلونفریت) در زنان شایع تر است. اورتریت بیشتر در مردان و افراد فعال از نظر جنسی رخ می دهد. عوامل مستعد کننده فرد به عفونت های ادراری عبارتند از: فاکتورهای فیزیولوژیک و آناتومیک، فعالیت جنسی، سن، بارداری، یائسگی و دیابت شیرین.

اغلب ارگانیسم ها تقریباً ظرف ۲۴ ساعت در آزمایشگاه رشد می نمایند و گزارش مقدماتی را نیز در همین هنگام می توان آماده نمود. معمولاً مدت زمان ۷۲- ۴۸ ساعت برای رشد و شناسایی یک ارگانیسم لازم است. در صورتی که نتایج آنالیز ادرار (U/A) نشانگر عفونت احتمالی باشد ( مانند WBC یا باکتری در ادرار، pH قلیایی و مثبت شدن استراز لکوسیتی و نیتریت در نوار استریپ ادراری)؛ آزمون U/C مورد استفاده قرار می گیرد.

می توان کشت را پس از درمان آنتی بیوتیکی مناسب نیز تکرار کرد تا از بهبود عفونت، به ویژه عفونت های مجاری ادراری، اطمینان حاصل نمود.

بخش مهمی از هر کشت روتین ادرار؛ بررسی حساسیت هر یک از باکتریهای رشد نموده در ادرار به آنتی بیوتیک های گوناگون (آنتی بیوگرام) می باشد. بدین ترتیب پزشک می تواند بی خطرترین، مؤثرترین و ارزانترین آنتی بیوتیک را برای همان باکتری خاص تجویز نماید. استفاده از دیسک های منتخب آنتی بیوتیک ها و به روش استاندارد کیربی بایر (Kirby-Bauer)  در آزمایشگاه های تشخیص طبی انجام می گیرد.

تست های تکمیلی

Urinalysis; Blood culture; Susceptibility testing; Gram stain; Urine protein

تداخلات دارویی و آزمایشگاهی

شروع درمان آنتی بیوتیکی پیش از نمونه گیری می تواند باعث نتایج منفی کاذب شود.

نکته ۱- عدم نمونه گیری صحیح باعث آلودگی نمونه ادرار می شود.

نکته ۲- نگهداری نمونه به مدت بیش از ۳۰ دقیقه در دمای اتاق و یا ۲۴ ساعت در یخچال باعث رشد بیش از حد باکتری و مثبت شدن کاذب نتایج می گردد.

نکته ۳- آلودگی ادرار با مدفوع، ترشحات واژن، دستها یا کاغذ توالت سبب نتایج مثبت کاذب می گردد.

نکته ۴- گاهی اوقات بیش از یک نوع باکتری ، و گاهی تنها مقدار کمی باکتری ممکن است در محیط کشت یافت شود.

 

 

اطلاعات تکمیلی

۱- در شرایط استاندارد هنگامی که در تست U/C  مشخص شد که ادرار بیمار حاوی باکتری است؛ میبایست U/A را چک کرد. به دلیل این که اگر وجود باکتری در ادرار تشخیص داده شود، متعاقبا WBC هم در ادرار افزایش می یابد (در حد ۲ عدد به بالا).

۲- اگر در تست U/A  ؛ WBC دیده شود؛ اما در U/C وجود باکتری گزارش نشود، این احتمال می رود که شخص آنتی بیوتیک مصرف کرده باشد یا این امر (وجود WBC در ادرار) به دلیل اشتباه تشخیصی تکنیسین آزمایشگاه باشد.

۳- در مورد بیمارانی که قادر به دفع ادرار نمی باشند می توان از سوند ادراری استفاده نمود. با این حال این روش اغلب انجام نمی شود، زیرا احتمال ورود ارگانیسم به درون مثانه وجود دارد و همچنین موجب ناراحتی بیمار می گردد.

۴- برای تشخیص دادن استاف آرئوس از روش تشخیص همولیز در سطح کلنی استفاده می شود. اکثر گونه های استاف آرئوس بر روی محیط بلادآگار همولیز بتا تولید می کنند (همولیز کامل دارند)؛ به این صورت که  اطراف کُلنی بی رنگ  می شود.

۵- باکتری سیترو باکتر و Ecoli بر روی  محیط EMB، در حضور ائوزین متیلن بلو ایجاد جلای سبز فلزی می نمایند که کلید تشخیصی نسبت به سایر باکتری های روده ای می باشد.

۶- در خانم های جوان استاف ساپروفیتیکوس می تواند عامل عفونت های ادراری باشد.

۷- عفونت های ادراری در خانم ها به دلیل کوتاهی پیشابراه و نزدیک بودن مجاری دفع ادرار و مدفوع؛ دو برابر آقایان اتفاق می افتد.

۸- کسی که آنتی بیوتیک مصرف می کند، جواب منفی کاذب می گیرد. برای جلوگیری از این اتفاق  باید ۵ روز از زمان خوردن آنتی بیوتیک گذشته باشد، سپس آزمایش دهد. زیرا باکتری ها در کبد متابولیزه می شوند و مقداری از آنتی بیوتیک هم از راه ادرار و مدفوع دفع می شود که باعث از بین رفتن باکتری های پاتوژن آن ناحیه می شود.

 

 

 

منابع

  1. Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
  2. Patricia M. Tile. Bailey & Scott’s Diagnostic Microbiology, 13th edition, 2014, Elsevier.
  3. ARUP Laboratories
  4. Mayo Medical Laboratories
  5. Lab Tests Online

۵- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .