نام آزمایش

Free T۳

مخفف انگلیسی تست

FT۳

نام کامل تست

Free Triiodothyronine

نام فارسی تست

تری یدوتیرونین آزاد

روش انجام

ECLIA, RIA

لازم به ذکر است که روش رادیوایمونو اسی (RIA) روش مرجع در سنجش پانل تیروئید است و دقت آن بسیار بالاست.

آمادگی بیمار

* نیازی به ناشتایی نمی باشد.

** به بیمار تذکر دهید که  مصرف قرص های تیروئید را به مدت یک ماه قطع کند.

***  در صورتی که جهت سنجش Free T۳ از روش رادیو ایمنو اسی (RIA) استفاده می‏شود؛ بیمار نباید اخیراً اسکن ایزوتوپ انجام داده باشد.

نوع نمونه

S, PE, PH, PC

علت درخواست تست

  • آزمون FT۳ به عنوان تست سطح دوم یا سوم عملکرد غده تیروئید می باشد و در تأیید بیشتر عارضه پرکاری تیروئید همراه با تستهای T۳، T۴ و TSH بکار می رود.
  • ارزیابی بالینی بیماران یوتیروئید (euthyroid) که دارای یک توزیع تغییر یافته ای از پروتئین های متصل به T۳ و T۴ دارند.
  • پایش درمان جایگزین هورمون تیروئید
  • کمک به تشخیص تیروتوکسیکوز

 

توضیح راجع به تست

وقتی که مقدار هورمون تیروئیدی در جریان خون کاهش می یابد و یا بدن در معرض استرس های جسمی یا روحی قرار می گیرد؛ هیپوتالاموس هورمون مترشحه تیروتروپین (TRH) را آزاد می کند. TRH نیز قسمت قدامی هیپوفیز را وادار می کند تا هورمون محرک تیروئید (TSH) را آزاد می کند. TSH سپس باعث ساخت و آزاد سازی T۳ و T۴ از غده تیروئید می شود. بیشتر هورمونی که در تیروئید ساخته می شود؛ بیشتر بشکل T۴ است.سلولهای بدن T۴ را به T۳ که شکل فعال هورمون است؛ تبدیل می کنند.

T۳ در سرم به دو شکل وجود دارد: شکل آزاد (۰.۳%) یا FT۳  که شکل فعال هورمون است و شکل متصل به پروتئین های پلاسما. حدود ۹۹.۷%  از T۳ به پروتئین های پلاسمایی همچون گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG) متصل است.

برخلاف T۳ total؛ سطح FT۳ تحت تاثیر عواملی که پروتئین های پلاسما را افزایش می دهند؛ قرار نمی گیرد.

تست FT۳ به دنبال اختلال در تست های T۴ و TSH؛ ویا وقتی بیمار دچار علائم پرکاری تیروئیدی است، انجام می شود. از این تست برای پیگیری تاثیر درمان پرکاری تیروئیدی نیز استفاده می شود.

در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟

  • ارتفاعات
  • پرکاری تیروئید
  • تیروتوکسیکوز یا T3 توکسیکوز
  • سندروم مقاوم محیطی

در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟

  • کم کاری تیروئیدی اولیه و ثانویه
  • سه ماه سوم بارداری (اواخر بارداری)
  • سوء تغذیه
  • بیماری های مزمن غیر تیروئیدی

 

 

تداخلات دارویی  و آزمایشگاهی

آسپیرین، آمیودارون و لووتیروکسین می توانند سطح FT۳ را افزایش دهند.

آمیودارون، متی مازول، فنی توئین، پروپرانولول و داروهای رادیولوژیک می توانند سطح FT۳ را کاهش دهند.

نکته ۱: در بعضی افراد که در معرض محیط های حیوانی قرار دارند( به عنوان مثال در درمانگاه حیوانات)، ممکن است دارای آنتی بادی ضد آنتی ژنهای حیوانات باشند. این آنتی بادیها ممکن است با آنتی بادیهای میکروزومال تیروئیدی واکنش متقاطع داشته باشند و منجر به نتایج نا معتبر گردند.

نکته ۲: اسیدهای چرب آزاد در نتایج تست تداخل می نمایند.

اطلاعات تکمیلی

۱- مقادیر افزایش یافته FT۳ با تیروتوکسیکوز و جایگزینی بیش از حد هورمون تیروئید در ارتباط است.

۲- FT۳ یک تست حساس برای ارزیابی کم کاری تیروئید نیست.

۳- به طور کلی اندازه گیری FT۳ ضروری نمی باشد و اندازه گیری T۳ total کفایت می کند. با این حال، سطوح FT۳ برای ارزیابی بیماران یوتیروئید با یک توزیع تغییر یافته از پروتئینهای متصل شونده (به عنوان مثال در بارداری، dysalbuminemic) ممکن است ضروری باشد.

 

منابع

  1. Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
  2. Carl A. Burtis, David E. Bruns. Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics, 7th edition, 2015, Elsevier.
  3. ARUP Laboratories
  4. Mayo Medical Laboratories
  5. Lab Tests Online

۶- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .